Οι έμποροι των εθνώντου Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,σκηνοθεσία Θοδωρής Αμπαζής.Συμπαραγωγή: Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών,ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας, Ομάδα Θεάτρου ΟΠΕRΑΑπό τις 25 Ιανουαρίου 2012

Στο Θέατρο Αυλαία, Θεσσαλονίκη.

Μια ξεχωριστή παράσταση συνόλου, με όρους σύγχρονου μουσικού θεάτρου.

«Ο λόγος, στην παράστασή μας,  γέννησε τη μουσική, την κίνηση, το φως, το βίντεο. Από εκεί ξεκινούν όλα και εκεί τελειώνουν.» - Θοδωρής Αμπαζής

Ο αφηγηματικός λόγος, η μουσική και τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα αναμετρώνται με το αξεπέραστο κείμενο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Οι έμποροι των εθνών, σε ένα τολμηρό σκηνοθετικό ανέβασμα του Θοδωρή Αμπαζή, που υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό κοινό και κριτικοί κατά τις εξαιρετικά επιτυχημένες παρουσιάσεις του σε Αθήνα και Καβάλα. Η παράσταση θα παρουσιαστεί στη Θεσσαλονίκη από τις 25 Ιανουαρίου 2012 και για λίγες παραστάσεις στο Θέατρο Αυλαία.

Το μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Οι έμποροι των εθνών (1882) ανεβαίνει για πρώτη φορά στο θεατρικό σανίδι, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από το θάνατο του συγγραφέα. Μετά από δέκα χρόνια πειραματισμού σε επίπεδο υποκριτικής, η Ομάδα Θεάτρου ΟΠΕRΑ ξαναζωντανεύει το λόγο του Παπαδιαμάντη, σε μια προσπάθεια να ανακαλύψει τη μουσικότητα όλων των στοιχείων της θεατρικής τέχνης χωρίς να θυσιάζει την ποιότητα της υποκριτικής.

Τον ιστορικό καμβά του έργου συνθέτουν η ενετική κατοχή των νησιών του Αιγαίου και η σύγκρουση Ανατολής και Δύσης, ενώ κύριο θέμα του αποτελεί το ερωτικό πάθος στην πιο ακραία του μορφή. Η Αυγούστα εγκαταλείπει τον σύζυγό της Ιωάννη Μούχρα και ακολουθεί τον Βενετό Μάρκο Σανούτο, ορμώμενη από μια ακατανίκητη ερωτική επιθυμία που την οδηγεί στο θάνατο. Όπως εύστοχα παρατηρεί ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, στην εισαγωγή της έκδοσης του βιβλίου από την Εστία (2002): «Υπάρχουν, χωρίς αμφιβολία, πολλές πόρτες και παραπόρτια για να εισέλθει κανείς στους Εμπόρους των Εθνών και στο νόημά τους… Το ερωτικό πάθος της Αυγούστας είναι, νομίζουμε, η κύρια είσοδος». Ο Παπαδιαμάντης, πλάθοντας το χαρακτήρα της Αυγούστας, δημιουργεί μια ηρωίδα μη συνηθισμένη, υπερβατική για τις κοινωνικές νόρμες της εποχής. Στο μυθιστόρημά του αυτό αμφιβάλλει επίσης για τη βοήθεια που παρέχει η Εκκλησία στον πιστό της, θέση που εντυπωσιάζει εάν αναλογιστεί κανείς τη σχέση του συγγραφέα με τη θρησκεία και τον κλήρο. Όπως επισημαίνουν αρκετοί μελετητές, ο Παπαδιαμάντης με αυτό του το μυθιστόρημα αποστασιοποιείται από το θρησκευτικό πλαίσιο και  δημιουργεί έναν καίριο ανθρώπινο χαρακτήρα για την παράδοση της «φιλογυναικείας» λογοτεχνίας.

Η παράσταση εκτυλίσσεται σύμφωνα με τους όρους του σύγχρονου μουσικού θεάτρου, ενώ οι μουσικοί που συμμετέχουν παίζουν ζωντανά επί σκηνής. Τα νέα τεχνολογικά μέσα βοηθούν τους ηθοποιούς και τους μουσικούς να υπηρετήσουν την αφήγηση της ιστορίας αλλά και να διευρύνουν τα όρια του θεάτρου. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα ιδιότυπο μουσικό θέατρο όπου τα νέα μέσα συνδιαλέγονται δημιουργικά με το γλωσσικό ιδίωμα του Παπαδιαμάντη και την πρωτότυπη μουσική σύνθεση, δημιουργώντας ένα ερεθιστικό σκηνικό περιβάλλον.

Ο ίδιος ο σκηνοθέτης χαρακτηρίζει το εγχείρημα «λεπτομερή και σύνθετη παρτιτούρα», και αναφέρει μεταξύ άλλων: «Ο λόγος, στην παράστασή μας,  γέννησε τη μουσική, την κίνηση, το φως, το βίντεο. Από εκεί ξεκινούν όλα και εκεί τελειώνουν. Ο χορικός λόγος εναλλάσσεται με τον προσωπικό και η ομοφωνία με την αντίστιξη υπηρετώντας την αρχιτεκτονική του κειμένου. Το βίντεο και το φως αναδεικνύουν το χωροχρόνο του έργου, ενώ η κίνηση δεν περιγράφει τις καταστάσεις αλλά προσθέτει οπτικούς ήχους στη συνολική ενορχήστρωση».